Khi "bán được hàng" không còn là đích đến: TMĐT Việt bước vào kỷ nguyên chọn lọc và tái cấu trúc

Tăng trưởng nhanh, nhưng kèm theo đó là ngưỡng nghẽn

Theo Thương hiệu & Công luận, tốc độ tăng trưởng của TMĐT Việt vẫn nằm trong nhóm cao nhất khu vực – với quy mô dự kiến đạt 40 tỷ USD năm 2025. Tuy nhiên, đằng sau đà tăng là một loạt bất cập: logistics manh mún, pháp lý chưa rõ ràng, doanh nghiệp nhỏ thiếu chiến lược chuyển đổi số bài bản.

Điểm đáng lưu ý là: dù lượng truy cập và đơn hàng tăng, nhưng tỷ lệ chuyển đổi và hiệu quả chi phí đang giảm. Các nền tảng lẫn nhà bán hàng buộc phải dịch chuyển từ “tăng trưởng theo số lượng” sang “tăng trưởng theo chất lượng” – đầu tư vào hệ thống dữ liệu, chuỗi cung ứng và khả năng giữ chân khách hàng lâu dài.

Pháp luật đang chạy theo thị trường: Hành lang số cho một thị trường tỷ đô

Theo Báo Mới, Bộ Công Thương đang thúc đẩy hoàn thiện Luật TMĐT mới – nhằm siết lại các hoạt động thương mại kỹ thuật số, bảo vệ người tiêu dùng và thúc đẩy phát triển bền vững. Đây là bước quan trọng để định hình hành lang pháp lý cho các nền tảng, từ các đại gia quốc tế như Shopee, TikTok Shop đến các sàn nội địa.

Tuy nhiên, quá trình này đặt ra một bài toán khó: làm sao cân bằng giữa kiểm soát và thúc đẩy đổi mới? Nếu luật đi quá chậm, thị trường sẽ tự biến động. Nếu luật siết quá nhanh, khả năng thích ứng của doanh nghiệp nhỏ sẽ bị bóp nghẹt. Đây là lúc các nền tảng và doanh nghiệp cần đồng hành cùng chính sách, thay vì chỉ chạy theo lợi ích ngắn hạn.

Hàng chục nghìn shop không bán được đơn nào: Đằng sau làn sóng đào thải tự nhiên

Theo Báo Mới, có đến hàng chục nghìn gian hàng trên các sàn không bán được đơn hàng nào trong suốt thời gian dài. Điều này cho thấy: traffic đã không còn là lợi thế nếu thiếu sản phẩm tốt, giá cạnh tranh và chiến lược nội dung rõ ràng. Các sàn TMĐT giờ đây đang vận hành như những hệ sinh thái kín – nơi AI quyết định ai sẽ được hiển thị, ai sẽ bị loại bỏ khỏi cuộc chơi.

Đây là một “giai đoạn thanh lọc” cần thiết. Không còn thời đại “đăng là bán” – mà là thời đại vận hành tinh gọn, hiểu thuật toán, đầu tư vào hình ảnh, mô tả và dịch vụ hậu mãi. Người bán nhỏ muốn sống sót phải học cách trở thành doanh nghiệp thực thụ – hoặc bị thay thế bởi người hiểu luật chơi mới.

Thế giới đang làm gì: AI đang tái cấu trúc nhân lực và phần cứng thương mại

Theo The Wall Street Journal và WSJ Tech, hai xu hướng đang nổi bật toàn cầu: AI đang thay đổi cấu trúc nhân sự doanh nghiệp – với nhiều vị trí truyền thống bị thay thế – và sự trỗi dậy của các dòng chip AI tiết kiệm năng lượng, giúp tối ưu hóa chi phí vận hành TMĐT.

Cả hai xu hướng cho thấy: AI không còn là công nghệ bổ sung – mà là lõi vận hành. Từ lựa chọn người tiêu dùng tiềm năng, lên đơn, đến giao hàng và quản lý kho – AI đang làm lại toàn bộ chuỗi thương mại toàn cầu. Doanh nghiệp Việt muốn tồn tại cần đi trước một bước – đầu tư vào AI từ nội bộ, thay vì chỉ dựa vào nền tảng.

Tóm tắt:

Thương mại điện tử Việt Nam đang trải qua một giai đoạn chuyển hóa mang tính bản lề: từ tăng trưởng nóng sang phát triển có chọn lọc và bền vững. Những con số tăng trưởng về lượng không còn là chỉ báo chính cho thành công. Thay vào đó, khả năng vận hành tối ưu, hiểu thị trường, ứng dụng công nghệ và tuân thủ khung pháp lý mới là yếu tố sống còn. Câu chuyện TMĐT giờ đây không còn nằm ở việc “mở shop, chạy quảng cáo, chốt đơn” mà là thiết kế một hệ sinh thái kinh doanh – nơi dữ liệu, hành vi tiêu dùng và công nghệ AI là trung tâm.

Góc nhìn phản biện:

Tuy nhiên, đằng sau bước chuyển mình tích cực là hàng loạt rủi ro mang tính hệ thống. Hàng chục nghìn shop không bán được đơn hàng nào là dấu hiệu cho thấy nhiều người đang “chơi sai luật” hoặc không hiểu được luật chơi mới. Việc các sàn thay đổi thuật toán, AI kiểm soát phân phối traffic, hoặc chính sách freeship tùy hành vi khiến người bán nhỏ dễ bị tụt lại. Thêm vào đó, hành lang pháp lý dù đang hoàn thiện nhưng nếu thiếu sự đồng hành và hỗ trợ từ phía nhà nước (về đào tạo, sandbox thử nghiệm, ưu đãi logistics) thì nguy cơ đào thải sẽ vượt xa năng lực thích nghi. Sự phát triển của TMĐT không thể chỉ là cuộc chơi của các ông lớn mà cần trở thành nền tảng bao trùm.

Góc nhìn Kaching:

Từ góc độ cơ hội kinh doanh, TMĐT Việt vẫn là một “mỏ vàng” – nhưng không còn là vàng dễ đào. Những người bán hàng thông minh đang chuyển từ “bán nội địa” sang “xuất khẩu số” – tức là sản xuất và bán hàng ngay từ đầu với định hướng quốc tế. Dữ liệu không chỉ để remarketing, mà để thiết kế sản phẩm, tối ưu tồn kho và đàm phán logistics. Việc đầu tư vào content đa ngôn ngữ, quản lý review, tích hợp hệ thống ERP và hiểu rõ nền tảng (như Amazon, TikTok Shop, Alibaba) là con đường ngắn nhất để từ shop nhỏ thành thương hiệu lớn. Và nếu đi đúng hướng, biên lợi nhuận không chỉ đến từ giá trị đơn hàng, mà từ giá trị thương hiệu.

Lợi thế cạnh tranh:

Lợi thế hiện nay không còn thuộc về người có ngân sách quảng cáo lớn, mà thuộc về người có dữ liệu sạch, vận hành tối ưu, và khả năng tùy biến linh hoạt. AI và hạ tầng dữ liệu nội địa sẽ là yếu tố quyết định: ai sở hữu được nền tảng AI riêng, hoặc tận dụng được AI của sàn tốt hơn sẽ chiến thắng. Sự dịch chuyển từ mô hình “bán theo cảm tính” sang “bán theo mô hình hoá dữ liệu” là cuộc cách mạng thầm lặng, nhưng sẽ phân hoá thị trường mạnh mẽ trong 2 năm tới. Đây là thời điểm vàng để SMEs đầu tư vào đội ngũ phân tích dữ liệu, thiết lập chuẩn hoá quy trình và xây dựng thương hiệu cá nhân.

Tầm nhìn dài hạn:

Trong 5-10 năm tới, TMĐT sẽ không còn là một mảng phụ trợ, mà là hạ tầng lõi của nền kinh tế tiêu dùng và xuất khẩu. Mỗi thương hiệu, dù lớn hay nhỏ, sẽ cần một chiến lược “số hoá từ lõi”: từ cách quản lý hàng hóa, bán hàng, chăm sóc khách hàng đến phân tích thị trường. Những nhà bán hàng thành công trong tương lai là những người hiểu rõ rằng, mình không đơn thuần là chủ shop – mà là người điều hành một doanh nghiệp số toàn cầu, có khả năng tiếp cận mọi thị trường, mọi nhóm người tiêu dùng, mọi kênh phân phối – bằng một hệ thống thông minh, cá nhân hoá và tối ưu chi phí. TMĐT không còn là kênh bán hàng, mà là mô hình doanh nghiệp.